Một chứng từ không thể thiếu trong hoạt động xuất nhập khẩu đó là Vận đơn (Bill of Lading / BL). Mời bạn đọc tham khảo bài viết sau đây của Intertrans.
Thương mại quốc tế đã bắt đầu từ hàng trăm năm trước với hoạt động trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia chủ yêu là bằng tàu biển. Hoạt động xuất nhập khẩu cũng ra đời từ đó và dần dần được hoàn thiện theo thông lệ quốc tế nói chung và quy định của từng quốc gia nói riêng. Vận đơn là một chứng từ bắt buộc đi kèm lô hàng tại bất kỳ quốc gia nào. Vận đơn cực kỳ quan trọng và nếu không có vận đơn sẽ ảnh hưởng đến quá trình khai thác hàng hóa và thanh toán. Mời Quý Doanh nghiệp cùng Intertrans tìm hiểu các khía cạnh về vận đơn.
Vận đơn là gì?
Vận đơn là từ viết ghép của vận chuyển và tờ phiếu, tờ văn bản; hiểu nôm na là phiếu hay văn bản vận chuyển. Trong tiếng Anh vận đơn là Bill of Lading; thuật ngữ mà nhân viên chứng từ xuất nhập khẩu hay gọi là BL. Đây là chứng từ chính thức do người chuyên chở (hãng tàu biển, hãng hàng không, đơn vị xe tải, công ty đường sắt) hoặc do thuyền trưởng, đại lý forwarder phát hành sau khi hàng hóa đã được đóng xong vào container, xếp lên tàu, máy bay hoặc xe tải và đã bắt đầu khởi hành. Trong vận tải đường sông thì không gọi là vận đơn mà gọi chung là giấy vận chuyển. Trước khi phát hành bản chính thức/bản gốc (original) sẽ có bản nháp (BL draft) để người bán (Shipper) kiểm tra và chỉnh sửa. BL draft là cần thiết, đặc biệt khi lô hàng được bán qua hình thức LC thì cần cả ngân hàng tham gia điều chỉnh để đảm bảo đáp ứng điều kiện ghi trong LC.
Một khi BL đã được phát hành chính thức và chuyển đến cho người mua thì đó là sự công nhận pháp lý của người chuyên chở đã tiếp nhận lô hàng và chịu trách nhiệm vận chuyển đến nơi quy định cho người mua (consignee) được ghi trên vận đơn.
Theo luật dân sự, luật hàng hải, luật hàng không dân dụng Việt Nam qua định thì BL là bằng chứng của việc giao kết hợp đồng vận chuyển hàng hóa giữa người bán và đơn vị vận chuyển. Nó sẽ đi kèm với hợp đồng vận chuyển để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình chuyển hàng.
Theo luật quốc tế BL sẽ dựa trên cơ sở của quy tắc Lahaye Công ước Brussel, Bỉ ngày 25/8/1924, nghị định thư Visby 1968 hoặc công ước Hamburg 1978 để xử lý và giải quyết tranh chấp.
Xem thêm: Top các công ty vận chuyển hàng đi Quốc tế nhanh uy tín
Vận đơn mẫu của hãng tàu Wan Hai
Tầm quan trọng của vận đơn
- Đây là chứng từ pháp lý xác nhận kèm với hợp đồng vận tải chứng minh rõ ràng hàng đã được chủ hàng giao cho người chuyên chở chịu trách nhiệm vận chuyển và giao đến cho người mua theo điều khoản quy định trên BL.
- Nó là bằng chứng cho người chở hàng chỉ giao hàng cho người mua khi xuất trình bộ vận đơn hợp lý mà họ đã ký phát tại cảng xếp hàng.
- Chứng minh quyền sở hữu hàng hóa ghi trên vận đơn của các bên. Với tính chất này nên vận đơn có thể dùng để chuyển nhượng, mua bán. Nhiều công ty nhập khẩu hàng dùng vận đơn cầm cố hàng và vay vốn ngắn hạn với ngân hàng để xoay vòng vốn.
- Chứng từ không thể thiếu để khai hải quan nhập khẩu hàng hoas
- Chứng từ quan trọng để người mua thanh toán cho người bán, đặc biệt là hình thức thanh toán LC thì vận đơn là quan trọng nhất.
Xem thêm: Quy trình vận chuyển hàng từ Việt Nam sang Lào
Nội dung chính trên vận đơn
Mỗi hình thức vận chuyển khác nhau sẽ có form mẫu vận đơn đặc trưng. Ngoài ra, mỗi công ty vận tải khác nhau cũng in form vận đơn khác nhau. Tuy khác nhau về hình thức letter head, bố cục nhưng trong bất kỳ BL nào cũng có những nội dung chính sau:
- Thông tin người chuyển chở
- Số vận đơn (B/L No)
- Thông tin chủ hàng (shipper/exporter/seller)
- Thông tin người nhận hàng (consignee/importer/buyer
- Cảng xếp hàng (port of loading)
- Cảng dỡ hàng (port of discharge)
- Đại lý được chỉ định tại cảng đến
- Thông tin hàng hóa chi tiết gồm mô tả hàng, số lượng, trọng lượng, cách đóng hàng
- Cước phí và điều kiện thanh toán (freight & payment term)
- Thời gian và nơi phát hành
- Số bản gốc và copy được phát hành
- Chữ ký của người chuyên chở hoặc thuyền trưởng hoặc đại lý được ủy quyền
Xem thêm:Tổng hợp kinh nghiệm gửi hàng đi nước ngoài giá trị nhất
Một vận đơn của lô hàng tại Intertrans
Mã vận đơn là gì?
Đây chính là số vận đơn (B/L no) là mã số mà đơn vị vận tải cung cấp tra cứu trên hệ thống về tình trạng quá trình vận chuyển và giao hàng. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin, những công ty vận chuyển lớn thường có cả 1 hệ thống để theo dõi (tracking) từng lô hàng theo mã vận đơn. Trong dịch vụ chuyển phát nhanh thì mã vận đơn hay còn gọi là mã bill rất quan trọng để người bán update lịch trình của gói hàng còn người mua kiểm tra được tình trạng của gói hàng.
Các loại vận đơn thường gặp
- Theo hình thức vận chuyển: Vận đơn đường biển (B/L hoặc Seaway bill), vận đơn hàng không (airway bill), vận đơn đường bộ, đường sông, đường sắt (3 hình thức này thường gọi là phiếu vận chuyển)
- Theo quan hệ đại lý: Vận đơn chủ (master bill) và vận đơn thứ (house bill)
- Theo khả năng chuyển nhượng: Vận đơn đích danh (straight B/L), vận đơn theo lệnh (to order B/L), Vận đơn vô danh (bearer B/L)
+ Vận đơn đích danh (straight B/L): trên vận đơn ghi rõ đích danh luôn người nhận hàng và chỉ ai được ghi trên đó với có quyền lấy hàng. Vận đơn này không thể chuyển nhượng bằng cách ký hậu được.
+ Vận đơn theo lệnh (to order B/L) là loại mà tại ô người nhận (consignee) ghi tên cụ thể của người ai đó theo lệnh (to order) của người bán (shipper) chỉ định. Ví dụ: to order of ABC bank; hiểu là shipper chỉ định giao hàng theo lệnh của ngân hàng ABC. Nếu chỉ ghi to order of và bỏ trống thì người giao hàng đương nhiên là người được quyền phát lệnh trả hàng. Loại vận đơn này thường áp dụng cho hình thức thanh toán qua LC
+ Vận đơn vô danh (bearer B/L): Trong phần người nhận hàng sẽ không ghi gì. Bất kỳ ai có bộ vận đơn trong tay xuất trình cho người vận chuyển là lấy được hàng. Vận đơn này chuyển nhượng bằng cách trao tay bản gốc.
- Theo cách phê chú: Vận đơn hoàn hảo (clean B/L), vận đơn không hoàn hảo (unclean B/L)
- Theo cách chuyển chở: Vận đơn chở suốt (through B/L), vận đơn đi thẳng (direct B/L)
- Ngoài ra còn có những loại đặc thù như: chuyển đổi vận đơn (switch B/L), tức là chuyển bộ vận đơn gốc sang 1 bộ vận đơn khác. Switch B/L thường được sử dụng trong trường hợp mua bán ba bên để tiện cho việc thanh toán và giấu thông tin xuất xứ hàng hóa, giấy người bán hàng trực tiếp. Đôi khi còn có mục đích để giảm thuế cho loại hàng đó. Switch B/L rất linh hoạt và các công ty thương mại quốc tế lớn thường hay làm và rất rõ loại vận đơn này trong quá trình thương mại 3 bên bằng đường biển.
Một số thắc mắc về vận đơn
- Vận đơn sạch là gì? Đây chính là vận đơn hoàn hảo (clean B/L), trong đó không tình trạng xấu về hàng hóa và tình trạng hàng hóa hoàn toàn tốt đến nơi người nhận
- Vận đơn nhà là gi? Đó chính là vận đơn thứ (house bill), được phát hành thông qua 1 đại lý được chỉ định của hãng tàu hoặc người chuyên chở.
- Vận đơn copy có lấy được hàng không? Chắc chắn là không và hãng tàu hoặc người chuyên chở yêu cầu cung cấp vận đơn gốc để kiểm tra, tránh tình trạng giả mạo để lấy hàng
- Vận đơn rách nát thì có lấy được hàng không? Chắc chắn không, lúc đó người nhận hàng phải yêu cầu chủ hàng xin cấp lại bộ mới và hủy bộ rách nát. Quy trình này khá lằng nhằng và phức tạp do ảnh hưởng đến trách nhiệm của người chuyển chở nên cần được các bên xem xét và liên quan cả đến hải quan đầu xuất nhập khẩu nữa.
- Vận đơn ký hậu là như nào? Đối với hình thức LC thì vận đơn thường được yêu cầu ký hậu để chuyển nhượng quyền lấy hàng. Ví dụ: ngân hàng ký hậu để cho người nhận hàng làm thủ tục thông quan hàng tại cảng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét